Η αυτοεικόνα μας παίζει καθοριστικό ρόλο στις επιλογές μας, είτε είναι κοινωνικές είτε εκπαιδευτικές είτε επαγγελματικές . Ουσιαστικά, όπως υποστηρίζει και η Ατομική Ψυχολογία, η αυτοαντίληψη είναι αυτή που
καθορίζει τον «τρόπο ζωής» (life style) που το άτομο αποδέχεται και υιοθετεί για τον εαυτό του . Η συμπεριφορά μας δεν είναι τίποτε άλλο από την έκφραση αυτού που είμαστε ή αυτού που πιστεύουμε ή νιώθουμε ότι είμαστε. Η
θεώρησή μας για τον «εαυτό» μας, για το «εγώ» μας παίζει καθοριστικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο οργανώνουμε τη ζωή μας ή καθορίζουμε τους σκοπούς μας. Ιδιαίτερα κατά την εφηβική ηλικία, όπου το άτομο συγκεκριμενοποιεί την αντίληψη του εαυτού του με το να αρχίζει να αποδέχεται μια ταυτότητα (Erikson, 1969).

​

Ο άνθρωπος έχει ανάγκη από μια θετική αυτοαντίληψη, γιατί θετική αυτοαντίληψη σημαίνει θετική στάση, θετική προδιάθεση προς τον εαυτό, αλλά και τη ζωή γενικότερα. Και θετική διάθεση σημαίνει θετική προσέγγιση, σημαίνει
συμμετοχή, σημαίνει προσπάθεια που θα οδηγήσει κάποτε στην «αυτοπραγμάτωση».

Αν προσπαθούσε κανείς να αναζητήσει τις αιτίες που οδηγούν τα άτομα στην αποτυχία και στην άρνηση θα διαπίστωνε ότι πολλά από τα άτομα αυτά απέτυχαν να χτίσουν μια θετική αυτοεικόνα, είναι άτομα που αποθαρρύνθηκαν γρήγορα, που ο «εαυτός» τους τα πρόδωσε σε κρίσιμα σημεία. Αντίθετα, τα επιτυχημένα άτομα χαρακτηρίζονται από ιδιότητες που αντανακλούν μια πολύ θετική «αυτοεικόνα- αυτογνωσία- αυτοαντίληψη». Είναι άτομα με θετική διάθεση προς τη ζωή, με αυτοπεποίθηση, με αυτοεκτίμηση, με προσωπική οντότητα, ευχαριστημένα από τον εαυτό τους, εξωστρεφή, αισιόδοξα, αυτοενθαρρυνόμενα, συνεπή, συγκροτημένα, με αυτοσεβασμό κτλ. Όλα όμως αυτά τα χαρακτηριστικά αντανακλούν μια «καλή αυτοαντίληψη».

 

Η αυτοαντίληψη σχετίζεται άμεσα με τη συμπεριφορά του ατόμου, με τους στόχους του, με τα κίνητρά του. Ο εαυτός ο ίδιος μπορεί να είναι. το κίνητρο. Μάλιστα, το άτομο ενεργοποιεί μηχανισμούς μέσω των οποίων επιδιώκεται η γεφύρωση των ασυμφωνιών στην εικόνα για τον εαυτό. Για παράδειγμα, ένας τέτοιος μηχανισμός μπορεί να λειτουργεί προς την κατεύθυνση της διατήρησης ή και αύξησης της θετικής εικόνας για τον εαυτό και παράλληλα τη μείωση της αρνητικής. Ακόμη, η εικόνα για τον εαυτό επηρεάζει άμεσα τον τρόπο με τον οποίο το άτομο αντιλαμβάνεται το περιβάλλον και τη συμπεριφορά των άλλων, και τον εαυτό του μέσα σ' αυτά. Αυτό το επιτυγχάνει με διαρκείς συγκρίσεις, οι οποίες μπορεί να είναι συγκρίσεις προς τα άνω ή συγκρίσεις προς τα κάτω. Το αν θα είναι οι πρώτες ή οι δεύτερες είναι συνάρτηση πάλι της ίδιας της αυτοεικόνας. Άτομα με θετική αυτοεικόνα τείνουν να συγκρίνονται με καλυτέρους τους, ενώ άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, με αίσθηση αποτυχίας κτλ. τείνουν να συγκρίνονται με κατώτερους τους, κι αυτός είναι ένας μηχανισμός άμυνας όπως  είναι η εκλογίκευση, η απόσυρση, η άρνηση κτλ. Οι συγκρίσεις αυτές δε γίνονται μόνο με άλλους. Γίνονται και με άλλες όψεις του εαυτού. Ένας μόνιμος μηχανισμός ελέγχει διαφορές, όπως π.χ. μεταξύ πραγματικού και ιδανικού, μεταξύ επιθυμητού και υποχρεωτικού.